Het belang van literaire kritiek in elk tijdperk is moeilijk te overschatten. Het zijn deze specialisten die niet alleen hun oordeel geven over een bepaald werk, maar ook de publieke opinie vormen en de toon zetten voor culturele trends.
Hoe verschenen literaire critici?
Literatuurkritiek ontstond gelijktijdig met de literatuur zelf, aangezien de processen van het maken van een kunstwerk en de professionele evaluatie nauw met elkaar verbonden zijn. Eeuwenlang behoorden literaire critici tot de culturele elite, omdat ze een uitzonderlijke opleiding, serieuze analytische vaardigheden en indrukwekkende ervaring moesten hebben.
Ondanks het feit dat literaire kritiek in de oudheid als zelfstandig beroep verscheen, kreeg het pas in de 15-16 eeuw vorm. Vervolgens werd de criticus beschouwd als een onpartijdige 'rechter', die de literaire waarde van het werk, de overeenkomst met de genre-canons, de verbale en dramatische beheersing van de auteur moest overwegen. De literaire kritiek begon echter een nieuw niveau te bereiken, aangezien de literaire kritiek zich in hoog tempo ontwikkelde en nauw verweven was met andere wetenschappen van de humanitaire cyclus.
In de 18e en 19e eeuw waren literaire critici zonder overdrijving de 'scheidsrechters van het lot', aangezien de carrière van een schrijver vaak afhing van hun opvattingen. Als de publieke opinie vandaag op iets andere manieren wordt gevormd, dan was kritiek in die tijd van het grootste belang voor de culturele omgeving.
De taken van een literair criticus
Het was mogelijk om literair criticus te worden door literatuur zo diep mogelijk te begrijpen. Tegenwoordig kan een journalist en zelfs een auteur die verre van filologie is, een recensie schrijven over een kunstwerk. In de hoogtijdagen van de literaire kritiek kon deze functie echter alleen worden vervuld door een literair geleerde die niet minder bedreven was in filosofie, politicologie, sociologie, geschiedenis. De minimale taken van de criticus waren als volgt:
- Interpretatie en literaire analyse van een kunstwerk;
- Beoordeling van de auteur vanuit sociaal, politiek en historisch oogpunt;
- De diepe betekenis van het boek onthullen en de plaats ervan in de wereldliteratuur bepalen door vergelijking met andere werken.
Een professionele criticus beïnvloedt altijd de samenleving door zijn eigen overtuigingen door te geven. Daarom zijn de vaak professionele recensies een ironische en scherpe presentatie van het materiaal.
De beroemdste literaire critici
In het Westen waren filosofen aanvankelijk de sterkste literaire critici, waaronder G. Lessing, D. Didro, G. Heine. Vaak werden recensies van nieuwe en populaire auteurs ook gegeven door eerbiedwaardige hedendaagse schrijvers, zoals V. Hugo en E. Zola.
In Noord-Amerika ontwikkelde literaire kritiek als een aparte culturele sfeer om historische redenen veel later, daarom viel de bloeitijd al aan het begin van de 20e eeuw. Gedurende deze periode is V.V. Brooks en V.L. Parrington: zij hadden de grootste invloed op de ontwikkeling van de Amerikaanse literatuur.
De gouden eeuw van de Russische literatuur stond bekend om de sterkste critici, waarvan de meest invloedrijke:
- D.I. Pisarev,
- N.G. Chernyshevsky,
- N.A. Dobrolyubov
- A.V. Druzhinin,
- V.G. Belinsky.
Hun werken zijn nog steeds opgenomen in het school- en universitaire curriculum, samen met de meesterwerken van de literatuur, waaraan deze recensies zijn gewijd.
Zo werd Vissarion Grigoryevich Belinsky, die niet kon afstuderen aan een gymnasium of universiteit, een van de meest invloedrijke figuren in de literaire kritiek van de 19e eeuw. Hij heeft honderden recensies geschreven van een tiental monografieën over de werken van de beroemdste Russische auteurs, van Poesjkin en Lermontov tot Derzhavin en Maykov. Belinsky overwoog in zijn werken niet alleen de artistieke waarde van het werk, maar bepaalde ook zijn plaats in het sociaal-culturele paradigma van die tijd. De positie van de legendarische criticus was soms erg hard, vernietigde stereotypen, maar zijn autoriteit is tot op de dag van vandaag op een hoog niveau.
