De Belgische kunstenaar Rene Magritte, die beroemd was om zijn geestige, mysterieuze, surrealistische schilderijen, legde nooit de betekenis van zijn doeken uit, noch stelde hij zichzelf bloot, verschuilend achter een gezichtsloos masker van een doorsnee persoon. Onderzoekers van zijn werk en auteurs van zijn biografieën zijn het over één ding eens: zowel de schilderijen van de kunstenaar als de kunstenaar zelf blijven een mysterie voor ons.
Kindertijd
Rene Magritte werd geboren op 21 november 1898 in het kleine Belgische stadje Lessin. Hij was de oudste van drie zonen en zijn vader werkte als verkoper. De familie was gewoon, onopvallend. Hetzelfde kan trouwens worden gezegd over het leven van Magritte als geheel, dat biografen herhaaldelijk in de war heeft gebracht. Waarom heeft de kunstenaar zoveel vreemde, poëtische, beangstigende beelden?
Maar toen Magritte veertien was, gebeurde er een tragedie in zijn leven die een stempel drukte op zowel zijn persoonlijkheid als zijn schilderijen. In de nacht van 12 maart 1912 verliet Regina Magritte het huis in een nachthemd en verdween. Een paar dagen later werd haar lichaam ontdekt in de Sambra-rivier, de zoom van het shirt werd om haar hoofd gewikkeld. Onderzoekers van het werk van de kunstenaar zijn van mening dat het om deze reden is dat de gezichten van mensen op sommige schilderijen bedekt zijn met stof. Men kan zich de beroemde "zeemeerminnen daarentegen" niet herinneren met de koppen van vissen en de benen van vrouwen. Hoe het ook zij, de kunstenaar ontkende zelf dat de mysterieuze dood van zijn moeder een bijzondere invloed op hem had. 'In mijn jeugd waren er genoeg andere gebeurtenissen die mij beïnvloedden', betoogde hij, hoewel het waar was dat dit gebeurtenissen waren die hij nooit vertelde. Bovendien wist zelfs de vrouw van de kunstenaar lange tijd niets over hoe zijn moeder stierf.
Creativiteit
Na zijn studie aan de Royal Academy of Arts kreeg Magritte een baan als behangontwerper en reclamekunstenaar. De vroege werken van de kunstenaar, gemaakt in de stijl van kubisme en futurisme, behoren tot dezelfde periode. In 1926 creëerde Magritte zijn eerste surrealistische schilderij, The Lost Jockey. Een jaar later verhuisde hij naar Parijs, waar hij de ongeschreven leider van het Franse surrealisme Andre Breton ontmoette en zijn eerste tentoonstelling organiseerde. In de "Parijse" jaren (1927-1930) gaf Magritte eindelijk vorm aan zijn artistieke visie, die tot het einde van zijn leven vrijwel onveranderd bleef. Het was tijdens deze jaren in het werk van de kunstenaar dat de wereld die er niet uitzag, vreemd, vol geheime betekenissen, begon te verschijnen, wat hem beroemd maakte. De kunstenaar zelf zei trouwens dat zijn werk niets met het surrealisme te maken heeft en noemde zijn stijl 'magisch realisme'.
Magritte wilde altijd dat de kijker naar zijn schilderijen zou kijken. Al zijn werk bestaat uit trucs, trucs, illusies, transformaties, verschijningen, vervangingen, geheime betekenissen. Magritte vertelt ons over het bedrog van alles wat we gewoonlijk niet opmerken, over de illusoire aard van het zijn. Zo toont het schilderij 'Treachery of Images' bijvoorbeeld een rokende pijp en de handtekening 'This is not a pipe' hieronder.
Vaak zie je in zijn schilderijen een persoon met een bolhoed en zonder gezicht. Soms keert hij het publiek de rug toe, wat hem een nog groter mysterie maakt. Velen geloven dat deze mysterieuze Mr. Nobody een zelfportret is van de kunstenaar.
Goochelaars verbergen hun ware gezicht gewoonlijk voor het publiek en Magritte leidde een volledig onopvallend leven van een respectabele burgerij. Hij had geen werkplaats en schilderde in de eetkamer, maar zo netjes dat hij de vloer nooit met verf besmeurde. En toen de tijd rijp was, stopte hij met werken om te lunchen, hoewel dit voor kunstenaars van die tijd neerkwam op kunstmisbruik.
In de naoorlogse jaren, vol rustige burgerlijke geneugten, schilderde Magrit schilderijen die hem wereldfaam bezorgden: "De Mensenzoon" en "Golconda".
