Russische mensen zijn trots op hun spiritualiteit. Na het communisme kregen oude waarden en spirituele tradities weer kracht. In tegenstelling tot veel andere landen is Rusland een land waar spiritualiteit wijdverbreid is.
Wat zijn de wortels van deze spiritualiteit, en wat zorgt ervoor dat het Russische volk het hoogste zoekt, boven het materiële uitstijgt en bereid is zoveel op te offeren omwille van de waarheid?
Russische heiligen
In Rusland werden geen grote spirituele leraren geboren die over de hele wereld beroemd werden, zoals Mahavira, Boeddha, Mozes of Christus. Maar er waren heiligen in dit land. Onder hen zijn Sergius van Radonezh en Seraphim van Sarov. Serafijnen van Sarov en Sergius van Radonezh waren kluizenaars, monniken. Hun levensstijl, vol spirituele zoektocht, trok echter volgers naar hen toe.
Hun leringen bereikten niet het wereldniveau, maar raakten verankerd onder gelovige orthodoxe christenen. Deze heiligen hervormden en transformeerden de Russisch-orthodoxe kerk. Sergius van Radonezh en zijn volgelingen stichtten meer dan veertig kloosters in Rusland.
Serafijnen van Sarov predikten vreugde en eenzaamheid, die volgens hem hielpen om geestelijk te groeien. Serafijnen hadden visioenen waarin de Moeder van God tot hem kwam en hem genas.
De Moeder Gods wordt vooral vereerd in Rusland. Haar iconen, bijvoorbeeld Fedorovskaya en Kazan, worden als wonderbaarlijk beschouwd en brengen gratie.
Reflecties van de Russische intelligentsia op de spiritualiteit van het Russische volk
Een grote bijdrage aan de ontwikkeling van Russische spiritualiteit werd geleverd door Russische denkers en schrijvers: Leo Tolstoy, Fedor Dostoevsky, Alexander Dobrolyubov, Nikolai Leskov, Nikolai Berdyaev.
De spirituele zoektochten van de Russische man in de roman “The Enchanted Wanderer” van Leskov kwamen op een bijzondere manier tot uiting. Dostojevski roept in zijn werken moeilijke spirituele vragen op door orthodoxie en katholicisme (de idioot) te vergelijken, de thema's geweld en vergeving (de gebroeders Karamazov, misdaad en straf), zonde en onschuld (de droom van een grappige man) aan de orde te stellen.
In hun morele conclusies en gedachten vertrouwden schrijvers vaak op voorbeelden uit het leven van het Russische volk.
Nikolai Berdyaev, die nadenkt over kwesties van Russische spiritualiteit, merkte op dat spiritueel zoeken het hele leven van een Russisch persoon doordringt. Bovendien treft deze zoektocht zowel gewone mensen, boeren als mensen van hogere klassen. De schrijver merkt een ander kenmerk op van het 'spirituele christendom' in Rusland: dit is een vrijwillige verzaking aan cultuur en een beroep op de natuur. Volgens Nikolay Berdyaev wordt de Russische spiritualiteit gekenmerkt door de ontbinding van de mens in God, een soort onpersoonlijke goddelijkheid. Voor een Russisch persoon in spiritualiteit is er geen menselijke vrijheid en activiteit, maar alleen de wil van God. In die zin staat de spiritualiteit van het Russische volk veel dichter bij de oosterse leer van het boeddhisme.
De mystieke dorst van het Russische volk kwam tot uiting in de legende van de stad Kitezh, een soort beloofd land van orthodoxe christenen.
De belangrijkste zoektocht naar een Russisch persoon is intern. Dit is spiritueel werk aan jezelf, het zoeken naar Christus in jezelf, dat wil zeggen het goddelijke principe.
